Dan Lasanble Nasyonal   Minister i anons revizyon dan polisi later ek lakaz e osi diferan prodwi |24 March 2022

Minister responsab pour later ek lakaz in anons plizyer revizyon dan polisi later ek lakaz e osi diferan prodwi sa 2 komodite pour reponn bezwen sak aplikan dan en fason realis e zis e fer ki tou sa ki merite pa ganny kit deryer.

Minis Billy Rangasamy ti anons sa bann revizyon dan en deklarasyon ki i ti fer devan Lasanble Nasyonal Mardi apremidi.

Minis i dir ki pandan sa de dernyen lannen in difisil pour nouvo gouvernman envestir dan sekter lakaz fas a pandemi Covid-19. Me in fer resorti ki model aktyel progranm later ek lakaz pa soutenab pour nou pei e si nou kontinyen parey, lannen ale lannen vini nou pou zis pe fer blok flat apre blok flat.

“I pour sa rezon ki depi Novanm 2020, son minister e tou son bann teknisyen pe fer en travay pour analiz sitiasyon e revwar seryezman fason pour akonplir nou lobzektiv,” Minis Rangasamy in dir. Me in fer resorti ki i neseser ki lekspektasyon nou pep i realis e reflekte realite ozordi.

Bann sanzman dan polisi ki pe ganny anonse i annan pour bi reaziste fason panse dimoun e ankadre zot lekspektasyon.

“Gouvernman napa swa me i bezwen pran bann desizyon  brav pour ki nou progranm later ek lakaz i pran en nouvo direksyon e vin pli soutenab,” Minis Rangasamy in dir.

I’n fer resorti ki nouvo polisi i prezant en katalog prodwi ki reponn bezwen sak aplikan dan en fason realis e zis e tou sa ki merite pa pou ganny kit deryer.

Bann diferan prodwi later ek lakaz  i konm swivan:

- condominium, later rezidansyel, mid range condominium, ki pour bann nouvo prodwi self-finance e lakaz afordab.

Pour okenn sa bann prodwi tou aplikan pou bezwen satisfer set kriter debaz avan menm ki zot laplikasyon i ganny aksepte.

Condominium - Minis in fer resorti ki sa prodwi i reste pour bann aplikan ki kapab pey kou son apartman ki pour lemoman i anviron 1.3 milyon roupi.

Fakter alokasyon i reste baze lo abilite finansyel e dat aplikasyon en aplikan. Apre plizyer seri diskisyon avek GICC, minis in anonse ki an Me sa lakonpannyen pou rekonmans konstriksyon premye blok 10 younit 2 lasanm lo Ile Perseverance. Travay konstriksyon lo larestan blok pou osi demare pandan lannen. Travay teknik pe osi kontinyen pour finaliz detay sa balans 30 younit 3 lasanm ki reste. Minister pe antretan travay lo bann plan designs e proze condominium lo Praslin ek lezot sit potansyel lo Mahé ki’n fini ganny idantifye.

Minis in osi dir ki zot pou vann sa bann younit menm avan ki konstriksyon i demare pour kapab ganny larzan pour konmans proze.

Later rezidansyel - gouvernman in get sa size later dan en kad realispour ki alokasyon i ganny fer baze lo merit e abilite bann kliyan ki serye pour aste e devlop zot later dan en peryod letan ki akseptab.

Minis i dir baze lo analiz ki son minister in fer, i kler ki avek sak kare later Land bank ki gouvernman in vann dan lepase in fer en pert plis ki 150 a 250 mil roupi par kare e menm plis dan serten ka. Pri ki bann kare later pou vann in revize pour ki kou lenfrastriktir dan ki gouvernman i envestir i kapab omwen ganny kolekte pour ed gouvernman fer lezot proze e permet lezot aplikan ki pe espere zot osi ganny en kare.

“Dezormen tou aplikan pou bezwen montre zot abilite finansyel pa mwens ki 1.2 milyon roupi sorti kot zot labank. Sa i bidze ki dapre nou kalkilasyon ek leksperyans ki nou annan, bann aplikan pou bezwen pour aste, devlop zot  later e fer zot design e konstrir zot lakaz,” Minis Rangasamy in eksplike. Si sa aplikan i tranpe e esey vann sa kare later apre son peryod restriksyon, i pou bezwen pey gouvernman sa sibvansyon ki in peye o konmansman. Tou aplikan pou annan 5-an pour konplet zot devlopman rezidansyel e en peryod restriksyon ki reste 15-an.

Alokasyon later pou ganny fer lo en baz nasyonal akoz napa ase later dan tou distrik pour satisfer bezwen bann aplikan.

Gouvernman in deside aboli sistenm pwen pour later land bank enn fwa ki kliyan in pas kriter abilite finansyel. Baze lo dat aplikasyon, bann kliyan a ganny priyorite e alokasyon pou ganny fer pirman baze lo dat aplikasyon. Bann kliyan ki lo lalis priyorite pou kapab osi idantifye en kare later andeor land bank si posib e fer en demann spesifik pour aste sa kare si i ankor lib e pour gouvernman. Menm dele letan 5-an pour fer konstriksyon pou osi aplike dan sa ka osi byen ki sa restriksyon 15-an.

“Sa bann polisi pa pou aplik pour bann aplikan 2017 me pour bann ki’n kalifye pli resaman an 2020 e ki pa ankor ganny allocate en morso later. Konsiderasyon pe osi pran pour bann ki’n fer laplikasyon pour en morso later obor paran ou fanmir pros. Dan sa bann ka aplikan pou bezwen montre en abilite finansyel pa mwens ki 500 mil roupi swa atraver sevings ou en lòn. Vi ki sa bann later pa enkli kou lenfrastriktir, alor pri later pa pou reflekte sa konponan ki pou ganny kalkile lo en pri fiks ki’n determinen par departman later,” Minis Rangasamy in eksplike.

Mid range condominium - Vi ki pa tou Seselwa ki annan abilite pourkonstrir en lakaz menm si zot anvi aste e ganny zot prop bout later en zour. Me gouvernman pa anvi ki zis zot asiz lo en lalis e espere me pe prezant zot en solisyon ki pou a zot laporte e pour osi fer zot fyer. “Gouvernman pe finaliz konsep mid range condominium ki pe viz bann aplikan ki kapab finans zot younit atraver sevings ou lòn labank a en sonm par anba 1 milyon roupi. Sa prodwi pou ranplas bann lakaz self-finance ki ti bann younit semi-detached dan lepase. Bann teknisyen pe aktyelman travay lo en design baze lo en plan apropriye pour sa bann blok apartman. Nou bezwen maksimiz nou teren limite e konstrir vertikalman,” Minis Rangasamy in dir.

I’n osi fer resorti ki son minister pe finaliz 3 proze anviron en 60enn apartman ki pou lanse plitar sa lannen lo baz rezyonnal. I dir son minister pou angaz ek bann distrik dan diferan rezyon e akter konsernen a donn detay sa bann plan tre byento.

Lakaz afordab - Minis Rangasamy i dir sa i reste priyorite gouvernman e son minister i reste angaze pour fer sir ki e son mye posib pour asiste bann ka pli vilnerab. “Nou konsyan ki kou konstriksyon lakaz i en fakter mazer e konpleks ki malerezman i realite me gouvernman pe reget bann design lakaz, eksplor bann diferan teknik konstriksyon pour kapab konstrir pli vit e fer desann kou pour konstrir sa bann lakaz dan en dele letan pli kourt me pli efikas. Sa i ava fer ki nou a kapab ed plis fanmir. Nou bezwen fer en lakaz debaz, apropriye e a en kou rezonnab pour nou bann frer ek ser ki merite. Minister pe fer en proze pilot ansanm avek GICC pour esey determin kou ekzakt en model lakaz afordab e sa pe fer dan distrik Au Cap. Byensir gouvernman pou kontinyen abzorb kou lenfrastriktir lo bann proze lakaz abordab me i annan en bezwen pour anmenn plis fairness dan sa topik discount baze lo saler. Lobzektif gouvernman se pour evantyelman retir bann rediksyon kou lakaz ki ti baze lo grad  saler. Plan proze lakaz abordab pour bann distrik in fini finalize e pe esper laprouvasyon Lotorite Plan. Bann proze ki pe ganny travay lola sa lannen i konm swivan;

-78 younit i anba konstriksyon e i ekspekte konplete sa lannen.

- Ile Aurore i annan 19 younit ki’n fini konplete pour bann ka irzan ek dezas, minister pe al demar en proze 78 younit lakaz abordab. Alokasyon lakaz abordab pou ganny fer atraver sistenm pwen ki’n revize.

Mini i dir i annan en bezwen pour adres bezwen lakaz ek later dan en fason pli realis e bi prensipal sa bann sanzman dan polisi later ek lakaz se pour ankouraz dimoun pour pran plis zot responsabilite. Sa bann sanzman i form parti en seri pour redinamiz progranm later ek lakaz dan pei. 

Minis Rangasamy i dir ki malgre bokou zefor ki’n fer ziska prezan, sitiasyon later ek lakaz i reste ankor en gro defi nasyonal ki vin ankor pli gro avek resours tre limite.

Me dan tousala  son minister i konsernen par lefe ki i annan plizyer kare later ki ti’n ganny vann dan proze land bank avek bann kliyan ki ti swadizan merite, i annan lendikasyon ki apepre en tyer i kontinyen reste san okenn devlopman. Dan plizyer ka, later ki ti’n aste pour mwens ki 100 mil roupi, in ganny vann pour plis ki 1 milyon roupi. Me apre sa bann menm dimoun i retourn kot gouvernman pour vin rod ankor lasistans.

“Pour mwan sa i klerman en labi nou resours presye e larzan taks Seselwa e i pa fer zistis sa 1200 aplikan ki ankor pe esper en bout later,” Minis Rangasamy in dir.

Lo kote lakaz Minis Rangasamy i dir realite se ki bokou latansyon in mete lo bann lakaz sosyal e polisi alokasyon in donn lavantaz bann fanmir avek bagaz sosyal.

“I annan bokou bann profesyonnel e middle income earners malerezman parey ners, dokter, ansennyan, e lezot ki pa’n kalifye akoz zot pa’n tonb dan kategori dimoun ki annan problenm sosyal grav,” Minis Rangasamy in fer resorti.

I dir ki bann lakaz sosyal in ganny gro sibvansyon e kou lenfrastriktir in ganny abzorbe par gouvernman. I dir ki zot in dekouver ki lo serten proze kot petet menm sonm larzan ti ava kapab depanse me kot plis fanmir ti ava’n ganny asiste si kalite designs ek seleksyon teren konstriksyon ti’n ganny pli byen planifye.

Anplis ki sa, baze lo zot saler, minis i dir bokou aplikan in benefisye avek rediksyon lo kou lakaz.

Menm si i dir i konpran tre byen bi bann tel lapros, sa in defavoriz bann zenn profesyonnel ki travay dir e servi loportinite a zot dispozisyon pour anmenn en pli bon saler kot zot. Bann tel lapros in osi afekte soutenabilite sa progranm e malerezman i osi annan en gran mankman responsabilite kot ozordi nou pe vwar problenm sosyal pe kontinyen ogmante e bokou i manifeste dan sa bann housing estates. I dir ki tou sa bann problenm sosyal i ede pour ogmant demann pour lakaz.

“Ansemoman demann pour lakaz i parlao 3 mil pour bann aplikan aktiv e sitiasyon finansyel  aktyel pei pa ede e sa i met en presyon enorm lo gouvernman ek departman lakaz,” Minis Rangasamy i dir.

I’n fer resorti ki bokou sa bann problenm, fanmir antre zot i kapab ede sirtou dan bann ka kot i annan later zeritye dan bann fanmir.

Apre deklarayon Minis Rangasamy bann manm Lasanble ti demann plizyer kestyon e klarifikayon lo sa bann revizyon.

Marie-Anne Lepathy