Follow us on:

Facebook Twitter LinkedIn YouTube

National Assembly

Lasanble i demann gouvernman pour anbark lo en progranm agresiv pour detekte bann ka kanser boner |20 October 2021

Lasanble Nasyonal in donn son sipor inanim en mosyon table par Onorab Regina Esparon ki pe demann gouvernman atraver Minister Lasante pour anbark lo en progranm agresiv pour detekte bann ka kanser boner ki ava sov lavi.

Sa i swiv sa gran logmantasyon dan lakantite ka kanser ki pe ganny detekte lo 3enm staz, sirtou kanser tete ki pe afekte bann madanm.

Sa mosyon yer ti koensid avek lazournen sansibilizasyon lo kanser tete (Breast Cancer Awareness Day).

Dan son prezantasyon lo sa mosyon, Onorab Esparon ti fer resorti ki Oktob i sa mwan ki servi pour ogmant ledikasyon e donn otan lenformasyon dimoun lo sa maladi ki konsern nou tou e pe afekte tou kous nou popilasyon e pe vin en konsern nasyonal.

Onorab Esparon ti profite pour eksprim sipor pour travay ki Minister Lasante atraver Oncology Unit e osi Lasosyasyon Cancer Concern pe fer pour adres problenm kanser e osi pour montre zot solidarite anver tou dimoun ki pe souver avek sa maladi me sirtou bann madanm ki pe lit kont kanser tete.

“I kler ki ozordi plis ki oparavan bokou bann madanm Seselwa i vwar zot pe fer fas a sa maladi e dan bokou ka ler ki sa maladi i ganny detekte i dan staz avanse e sa i anmenn en menas lo lasante sa dimoun,” Onorab Esparon i dir.

I’n fer resorti ki ansemoman i annan anviron 208 ka kanser tete dan pei e bann dernyen statistik i montre ki kanser pe kontinyen afekte bann madanm dan tou kategori laz e menm serten dan zot laz reprodiksyon e en bann parlao laz 75-an.

Enpe bann statistik pandan sa bann dernyen lannen : ant 30 a 34-an in annan nef ka, 35 a 39-an 15 ka, 40 a 44-an 16 ka, 50 a 54-an 34 ka, 55 a 59-an 30 ka, 60 a 65-an 20 ka, 70 a 74-an 10 ka e parlao 75-an 31 ka. I osi annan kat zonm ki’n ganny detekte avek kanser tete.

Pour bokou sa bann madanm zot dan lanplwa e i annan ki bann manman tousel avek detrwa zanfan ki dan serten ka pe vwar zot pa kapab travay e pe bezwen viv lo lasistans medikal ki pa ase pour fer de bout zwenn.

Onorab Esparon in lans lapel avek lotorite konsernen pour rekonsider bann ka parey e vwar kwa ki kapab ganny fer pour ede soulaz sitiasyon sa bann madanm.

I’n fer resorti kot dan ka ki sa bann madanm zot bezwen fer simioterapi, ki en prosedir tre long e fermal, sa bann pasyan zot bezwen ale vini lopital e menm bezwen en gran konze medikal ki non selman afekte zot prodiktivite dan travay me osi anmenn bokou defi lo nivo lafanmir sirtou dan ka kot zot pa ganny sipor kot lakour e kot zot zanfan i ankor pti.

“Sak Seselwa i devret santi li konsernen par sa maladi e konsyantizasyon i devret ganny fer lo tou nivo akoz si ozordi ou pa pe ganny afekte demen i kapab enn ou zanmi pros ou en manm ou fanmir,” Onorab Esparon in fer resorti.

I ti osi koz lo travay e sipor ki lasosyasyon Cancer Concern pe fer pour donn sipor e ed bann viktim me i dir ki avek Covid-19 travay sa lasosyasyon in ralanti e in lans lapel pour ki plis lorganizasyon i vin devan pour donn sipor sa bann madanm.

Atraver sa mosyon, Onorab Esparon in osi profite pour lans en lapel avek Minister Lasante pour anbark lo en progranm ledikasyon e lenformasyon pli agresiv pour edik bann madanm lo sa problenm pour ki zot vin devan boner pour rod led.

I dir ki plis lanfaz i bezwen mete lo ranforsi bann progranm ki deza egziste e osi lo prevansyon e sirtou konsantre lo bann fakter risk parey manze, stil lavi, parmi lezot.

“In osi ler pour nou konman en pei pran bann desizyon ki brav e konmans mazin bann demars pour bàn serten prodwi tel parey bann ki annan trans fat ladan ki bokou pei in deza pran sa desizyon e i dir pour sa arive fodre i annan kolaborasyon avek seksyon nitrisyon kot Minister Lasante ansanm avek lezot partener parey SBS, pour fer sir ki bann prodwi ki poz en risk pour lasante popilasyon pa antre dan pei,” Onorab Esparon in fer resorti.

I’n met lanfaz lo lenportans annan bann progranm ki byen ankadre pour ede dan sa lalit kont kanser tete.

I’n propoze ki gouvernman, sosyete sivil, bann diferan lasosyasyon e diferan partener zot antre an partenarya avek bann lakonpannyen telekominikasyon ki ofer servis nimerik e osi medya sosyal pour ede propaz bann mesaz pour edik nou popilasyon lo sa maladi.

I dir Minister Ledikasyon i osi kapab inisye bann progranm screening mandatwar dan pos- segonder pour ki i annan evalyasyon kontinyel.

Onorab Esparon in osi eksprim swe ki klinik Oncology i ava annan son prop laboratwar ki i dir i ava redwir presyon lo laboratwar santral ki la in ogmante avek Covid-19 ki fer ki bann rezilta i pli tarde.

Onorab Esparon in dir ki travayer Oncology zot bezwen plis lankourazman ek sipor e in osi lans lapel pour ki plis ners i ganny formasyon pour travay avek sa klinik.

“Ozordi pli gro konplent se ki i mank plis profesyonnel ek ners kalifye pour travay dan sa klinik. Annou ofer en pli bon retirement package ki ava ankouraz plis dimoun pour vin travay dan sa klinik akoz pli i annan dimoun ki ganny detekte avek kanser e bezwen tretman plis pou annan demann pour mendev kalifye,” Onorab Esparon in fer resorti.

I’n osi demande akoz ki kanser pe ogmante e si Minister Lasante in fer en letid profon pour rode ki bann keksoz ki pe koz kanser.

“I annan ki dir delo klorin, lavyann enporte, legim ki’n spray avek ensektisid, delwil rafinen ki ler i brile i kansere parmi plizyer lezot ankor me tousala i bann keksoz ki ganny dir e spekile me napa okenn letid ki’n fer pour prouve.

“Mon ti ava swete ki minister i anbark lo en letid pour prouve si vreman sa bann keksoz ki pe ganny spekile i vre.”

Onorab Esparon ti demande ki’n arive avek rezilta en letid ki Dr Shroff ti fer detrwa lannen pase.

Parmi bann ki ti fer prezantasyon ti manm elekte pour distrik Persévérance Desheila Bastienne ki ti donn en temwanyaz emouvan lo son parkour ki in pas la dan konman en pasyan kanser.

Apre bokou deba lo sa size bann manm ti donn zot sipor inanim sa mosyon.

 

Marie-Anne Lepathy

 

More news