Non Kreol diferan lespes zerb lanmer i ganny devwale |11 April 2022

Bann non Kreol ki’n swazir pour sa senk lespes zerb lanmer oubyen gomon zerb ki trouve isi in ofisyelman ganny devwale.

Sa ti pandan en pti seremoni ki ti fer Vandredi apremidi kot Mize Listwar Nasyonal dan prezans Minis pour Lagrikiltir, Sanzman Klima ek Lanvironnman, Flavien Joubert; sekreter prensipal pour lanvironnman Denis Matatiken; plizyer lezot personaz ki annan konservasyon ek proteksyon lanvironnman aker osi byen ki bann manm Seychelles Conservation and Climate Change Adaptation Trust (SeyCCAT).

Sa senk lespes zerb lanmer ou gomon zerb i: gomom gran fey/gomon zerb gran fey (Enhalu), Gomon torti/gomon zerb torti (thalassia, cymodocea e halodule), gomon zerb levantay (thalassodendron), gomon zerb sed/gomon spageti (syringodium) e zerb lanmer papiyon/ zerb lanmer zorey lapen (halophila).

Annike Faure ki responsab proze zòn kotyer imid ek sanzman klima ti fer remarke ki gomon i sa non ki lamazorite nou ki frekant bann lans ek delo sale nou asosye avek bann plant ki nou vwar lo lans e dan lanmer.

“I neseser e osi plis ki ler ki nou kapab fer diferans kwa ki gomon e kwa ki zerb lanmer ou gomon zerb.

I ti fer resorti ki zerb lanmer i zwe en rol tre enportan me tre trankil dan nou lavi. Sa in fer ki in pran nou en bon pe letan pour konpran zot kontribisyon,” Manmzel Faure ti fer resorti.

I ti fer remarke ki bann zerb lanmer i kre sa bon landrwa reste pour bann kordonnyen e osi zot fourni manze pour bann tortidmer osi byen ki bann dugong, savedir i protez nou biodiversite e touris i sorti lwen pour vin vwar sa bann lespes marin e dan sa ka zerb lanmer i kontribye dan nou lendistri touris.

Manmzel Faure ti fer rapel tou dimoun ki ti enn an pase ki proze zòn kotyer imid ek sanzman klima ti deside angaz Seselwa pour formaliz term Kreol pour sa senk lespes zerb lanmer ki trouve isi.

“Sa ti pour ankouraz en latitid ownership anver nou bann zerb lanmer e pour fer sa fodre nou protez zot,” Manmzel Faure ti dir.

Osi pandan sa proze plizyer materyel ti ganny devlope pour ed manm piblik konpran pli byen rol ek fonksyon sa bann zerb. Enn parmi ti en pti video lo bann zerb lanmer e zot lenportans e sa ti osi byen ganny resevwar par kominote enternasyonal.

Bann envite kot seremoni Vandredi ti ganny sans pour vwar e apresye sa video.

Lo son kote Lakademi Langaz Kreol in zwe en gran rol dan sa prosesis pour standardize e formaliz sa bann nouvo mo Kreol. Ronia Anacoura, en tradikter e lengwis sorti kot sa lakademi, ti fer resorti ki avan sa bann nouvo mo i antre dan leksik ek diksyonner Kreol i annan serten resers ki bezwen fer parmi popilasyon pour gete si zot konpran e kapab servi sa bann mo san okenn difikilte e se SeyCCAT ki ti fer sa travay avan anvoy lalis sa bann non ki piblik ti’n deza swazir kot lakademi.

“Lakademi ti kestyonn sa bann diferan non pour vwar si zot vreman ale avek sa bann lobze/zerb ki zot reprezante. Lakademi ti aksepte gomon zerb akote zerb lanmer konman sa de apelasyon ki vedir ki sa de term zot annan menm sans dan diksyonner e lakademi ti osi napa okenn gran rezerv lo sa senk kategori zerb lanmer akoz zot ti akonpannyen par deskripsyon, definisyon e menm fotografi byen detaye,” Manmzel Anacoura ti fer resorti.

Manmzel Faure lo son kote in dir ki zot satisfe ki piblik Seselwa in pandan sa de dernyen lannen konn plis lo zerb lanmer e sa i atraver bann progranm lo radyo, televizyon, lartik zournal e osi bann lenformasyon ki’n ganny partaze lo rezo sosyal.

Osi pandan sa pti seremoni bann ki ti prezan ti swiv en pti video ki tras parkour sa linisyativ pour dokimant e nonm sa bann zerb lanmer. Zot ti osi ganny avangou en podcast ki Sesel in prodwir pour pran par dan progranm Nasyon Zini pour bann pti leta vilnerab avek tit ‘Together far apart’. Topik ki ti swazir isan dout zerb lanmer. Sa podcast pou lanse ofisyelman le 12 Avril.

En banyer ki ilistre bann non e term ofisyel pour zerb lanmer/gomon zerb avek bann porte tre kolore ti ganny prezante avek reprezantan Lakademi Kreol e osi Mize Listwar Natirel.

Bann portre ki akonpanny lartik i montre serten moman kot sa seremoni Vandredi.

Patrick Joubert

Portre par Joena Meme